Czy PZH rekomenduje wykorzystanie oczyszczaczy powietrza w placówkach edukacyjnych i oświatowych? Sprawdź, jak należy dobrać oczyszczacz powietrza, aby zgodnie z opinią PZH realnie wpłynął na poprawę jakości powietrza.
W 2018 r. Państwowy Zakład Higieny Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego wydał opinię dot. zasadności stosowania oczyszczaczy powietrza w placówkach oświatowo-wychowawczych. W opinii wskazano, że ustawienie oczyszczacza powietrza o relatywnie niskiej wydajności nie pogorszy jakości powietrza, ale też nie wpłynie istotnie na jego poprawę.
Na te właśnie pytania odpowiemy poniżej, odnosząc się do konkretnych zapisów z opinii PZH.
Kwestia 1. Duża rozbieżność w zakresie skuteczności oczyszczania powietrza poszczególnych modeli oczyszczaczy
W opinii PZH przeczytamy, że:
„skuteczność dostępnych na rynku oczyszczacz powietrza jest bardzo różna i zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim do zastosowanej technologii”.
I z tym stwierdzeniem zgadzamy się w 100% i od samego początku podkreślamy naszym Klientom, że oczyszczacz oczyszczaczowi nierówny. Ta różnica w skuteczności poszczególnych modeli powinna zawsze determinować nasz wybór. Jeżeli zdecydujemy się na zakup oczyszczacza, którego skuteczność oczyszczania jest niska, próżno oczekiwać dobrych efektów. Dlatego też nasze stanowisko w tym zakresie jest podobne – nie każdy oczyszczacz realnie poprawia jakość powietrza w pomieszczeniu, w którym pracuje. Jest jednak duży wybór modeli, które zostały wyposażone bardzo skuteczne systemy filtracji powietrza, zapewniające redukcję szkodliwych dla zdrowia zanieczyszczeń. Nie kupuj pierwszego lepszego oczyszczacza. Sprawdź dokładnie parametry poszczególnych urządzeń i porównaj je ze sobą. Zapoznaj się z opiniami ekspertów i dopiero na tej podstawie dokonaj decyzji o zakupie.
Kwestia 2. Brak informacji na temat metodologii badań
Opinia zawiera jedynie zdawkowe wytłumaczenie podstaw wystawionej opinii: „Liczne badania wykonane przez Zakł. Bezp. Zdrowotnego Środowiska NIZP-PZH nie wykazały istotnej różnicy w stężeniu bakterii i grzybów w powietrzu pomieszczeń biurowych i przedszkolnych oznaczonych przed użyciem tego typu urządzeń podczas ich pracy. Należy zatem przypuszczać, że ze względu na porównywalny rozmiar bakterii i grzybów…”
W opinii znajdujemy nieprecyzyjne określenie „liczne badania wykonane przez NIZP-PZH”, jednak nie podana została żadna metodologia badań. Badania sprawdzały stężenie bakterii i wirusów, które są pochodzenia wewnętrznego i mogą być stale wbijane przez ruch dzieci do powietrza z ziemi. Dzieci „wykichują” bakterie i wirusy, ale tez wzniecają z podłogi itd. Z kolei pyły zawieszone, tzw. „smog” jest pochodzenia zewnętrznego. Nie mamy wiedzy na temat tego, skąd pobierano próbkę powietrza tych mikroorganizmów - z jakiej wysokości, miejsca w sali itp. Czy zostało przeprowadzone porównanie stężenia bakterii w tej samej sali przed uruchomieniem oczyszczacza i w okresie po min. godziny jego pracy. W opinii nie zostały podane wartości stężeń, ani też nie zostało jasno określona metodologia badawcza. Tym samym, wydając taką opinię PZH nie prezentuje danych, które potwierdzałyby to konkretne stanowisko.
Kwestia 3. Skuteczność działania uzależniona od wyboru oczyszczacza o odpowiednio wysokiej wydajności i niskiej głośności
W opinii czytamy:
„Najczęściej producenci deklarują wydajność mieszczącą się w zakresie od 300 – 400 m3/h. Niestety częstą praktyką wśród producentów oczyszczaczy powietrza jest podawanie znacznie zawyżonych danych o ich wydajności.”
Z tym stwierdzeniem w pełni się zgadzamy i zawsze (czy to w naszych artykułach, czy podczas rozmów z Klientami) podkreślamy, że nie wszyscy producenci podają porównywalne względem siebie parametry określające wydajność urządzenia. Wielu producentów, zwłaszcza Ci produkujący niskiej jakości urządzenia, często zawyża parametr wydajności. Dlatego jeżeli chcesz realnie porównać ze sobą konkretne modele oczyszczaczy, skorzystaj z naszego rankingu oczyszczaczy, w którym uwzględniamy realne osiągi poszczególnych modeli.
W opinii PZH odniosło się do oczyszczaczy o średniej wydajności na poziomie 300 – 400 m3/h, czyli do urządzeń, które powinny pracować na max. powierzchni 35 – 50 m2, a więc do oczyszczaczy, które dedykowane są do przeznaczenia domowego. Sale przedszkolne są najczęściej większe. Ich metraż uzależniony jest od ilości dzieci w grupie. Dlatego dla zasady oczyszczacze domowe nie będą dobrze sprawdzać się w dużych salach szkolnych, czy przedszkolnych.
Warto także odnieść się do samego mechanizmu wentylacji, który jest inny w domu, a inny w obiekcie przedszkolnym. W mieszkaniach i domach wentylacja jest (powinna być) kilka razy słabsza niż w salach lekcyjnych. Stąd, jeśli w pokoju mamy 45m3/h wpływu powietrza z zewnątrz to oczyszczacz o wydajności 500m3/h CADR powinien poradzić sobie z redukcją pyłów. W salach gdzie jest np. 12 dzieci wentylacja powinna być minimum 3x silniejsza od tych 45m3/h. Niemniej praktyka pokazuje, że w ogromnej liczbie sal przedszkolnych mamy do czynienia z mało wydajną wentylacją grawitacyjną. Także szczególnie w salach gdzie jest do 15 dzieci i tradycyjna wentylacja grawitacyjna, oczyszczacz o wydajności CADR 500m3/h lub więcej powinien zapewnić minimum dwukrotną redukcję stężeń pyłów PM2.5. A w praktyce obserwujemy jeszcze lepsze wyniki!
W odniesieniu do wydajności oczyszczaczy, opinia PZH wskazuje, że:
„Zdaniem Instytutu ustawienie powietrza o stosunkowo małej wydajności w pomieszczeniach żłobków, przedszkoli i szkół, z pewnością nie pogorszy powietrza, ale również nie wpłynie w sposób zauważalny na jego poprawę.”
I z tym stanowiskiem PZH w pełni się zgadzamy!
Często spotykamy się z pytaniami osób zainteresowanych zakupem oczyszczaczy, czy do pomieszczenia o powierzchni X będzie odpowiedni model o wydajności Y. Najczęściej jednak potencjalni kupcy wychodzą z założenia, że można kupić oczyszczacz nieco tańszy dedykowany do mniejszej powierzchni… ale np. stosować go przez cały dzień. Nasza rekomendacja jest jednoznaczna – im wyższa wydajność urządzenia, tym lepiej. Kupowanie oczyszczacza o zbyt niskiej wydajności CADR nie jest racjonalną inwestycją. Ponieważ takie urządzenie nie będzie w stanie realnie przefiltrować zbyt dużej masy powietrza i nie usunie szkodliwych dla zdrowia pyłów na satysfakcjonującym poziomie.
Z naszym obserwacji wiemy, że w wielu ośrodkach wychowawczo-edukacyjnych wdrożono plan walki ze smogiem, jednak w związku z niewystarczającym budżetem, zakupione zostały urządzenia przeznaczone do mniejszych powierzchni, niż te, na których pracują. Zgadzamy się, że w takiej sytuacji praca oczyszczacza nie wpłynie w sposób zauważalny na poprawę jakości powietrza.
Opinia PZH dot. głośności pracy oczyszczaczy
„Nawet jeżeli niektóre oczyszczacze mogą pracować z większą wydajnością, to towarzyszy temu hałas uniemożliwiający korzystanie z nich w pomieszczeniach, w których przebywają ludzie.”
To stwierdzenie popieramy tylko częściowo, albowiem wszystko uzależnione jest od konkretnego modelu oczyszczacza i jego parametrów.
Bardzo proste porównanie:
|
Oczyszczacz powietrza Ideal AP 140 PRO
|
Oczyszczacz powietrza BEKO ATP8100 |
|
|
Restrykcyjne normy krajowych przepisów prawnych dot. granicznego poziomu hałasu w szkołach ustalone są na poziomie 30-45 dB. Praktyka pokazuje, że realne poziomy hałasu w szkole są dużo wyższe, średnio na poziomie 53-77 dB. Oznacza to, że nawet biorąc pod uwagę wymogi dot. hałasu, znajdziemy na rynku modele oczyszczaczy, które w tej normie się mieszczą.
Oczywiście kluczowe znaczenie będzie tutaj miało właściwe korzystanie z urządzenia, polegające na tym, że w trakcie zajęć oczyszczacz ustawiony jest na najniższy tryb pracy, a w czasie przerwy, gdy uczniowie wychodzą z klasy włączamy mocniejszy tryb.
Kwestia 4. Zalecana wentylacja mechaniczna
W opinii wskazano, że oczyszczacze powietrza są namiastką wentylacji mechanicznej, o niższej zdolności do filtrowania powietrza. Warto jednak podkreślić, że najczęściej mechaniczna wentylacja nie ma filtracji LZO (lotnych związków organicznych). Oczywiście często jest możliwość montażu dodatkowych filtrów. Jednak wentylacja mechaniczna z filtrami G4 czy F7 nie daje satysfakcjonującej skuteczności w usuwaniu szkodliwych dla zdrowia pyłów PM2,5. Niemniej dla zapewnienia prawidłowej wentylacji (często obserwowane duże stężenie CO2 w szkołach) również popieramy montaż takiej wentylacji i wspieranie się oczyszczaczami z filtrami HEPA i węglowymi :)
PZH zanegowało zasadność zakupu oczyszczaczy powietrza o zbyt niskiej wydajności lub pracujących zbyt głośno.
W naszym przekonaniu opinia PZH ma przestrzec przed kupowaniem oczyszczaczy, które nie są dostosowane do realnych warunków lokalowych. Zakup jakiegokolwiek oczyszczacza nie wpłynie na uzyskanie idealnych parametrów jakości powietrza. Jeżeli więc dana placówka oświatowa planuje zakup oczyszczacza, warto poświęcić trochę czasu i przyjrzeć się ich realnym parametrom technicznym, tak aby zakupiony model gwarantował optymalne wyniki w zakresie oczyszczania powietrza.
Jeżeli zastanawiasz się, czy oczyszczacze są potrzebne w przedszkolach, potwierdzeniem niech będą statystyki zaprezentowane przez nas w artykule dot. oczyszczaczy powietrza w przedszkolach: wszystkie polskie przedszkola przekraczają normy WHO dot. rocznego stężenia pyłu PM2,5.
Kluczowe jest więc pytanie, nie CZY WARTO,.. a raczej JAKI OCZYSZCZACZ KUPIĆ DO PRZEDSZKOLA / SZKOŁY?
Przykładem racjonalnej interpretacji tej opinii, jest stanowisko włodarzy miasta Kraków, którzy właśnie w taki sposób zinterpretowali opinię PZH dot. celowości zakupu oczyszczaczy powietrza. W wywiadzie Witoldem Śmiałkiem doradcą prezydenta Krakowa możemy usłyszeć, że „Ta opinie nie wyklucza wprowadzenia programu w życie. Trzeba tylko poważnie zastanowić się nad wyborem odpowiednich urządzeń, bo nie ma sensu wydawać publicznych pieniędzy na takie, które nieznacznie poprawią jakość powietrza.” (źródło: news.kraków.pl)
