Oczyszczacze powietrza do przedszkoli i szkół

Jakość powietrza w szkołach i przedszkolach jest bardzo ważna dla zdrowia i dobrej kondycji uczniów, nauczycieli i personelu obsługującego placówki. Niestety, wiele szkół i przedszkoli ma problemy z jakością powietrza, a to może prowadzić do występowania różnych chorób i dolegliwości, takich jak bóle głowy, osłabienie, problemy z koncentracją i podobne. Przeczytaj poniższy tekst i dowiedz się jak zadbać o zdrowsze powietrze w tych placówkach.

Smog a zdrowie dziecka

Warto pamiętać, że u małych dzieci układ oddechowy jest bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia. Bardzo często my dorośli mamy problem z oddychaniem w centrum zatłoczonego miasta. Jak przy takim zanieczyszczeniu zachowuje się układ oddechowy małego dziecka?

Jeżeli Twoje dziecko często skarży się na duszności, w wyniku przebywania na wolnym powietrzu, to może być oznaka, że układ oddechowy nie radzi sobie z zanieczyszczeniami powietrza. Nie należy bagatelizować takich objawów. Być może w okresie zimowym, w czasie wzmożonego smogu, bezpieczniej będzie dla Twojego dziecka spędzić więcej czasu w domu, w pomieszczeniach, w których stale pracuje oczyszczacz powietrza. Przeczytaj więcej na temat konsekwencji oddychania przez dziecko zanieczyszczonym powietrzem i sprawdź, dlaczego warto rozważyć zakup oczyszczacza powietrza dla dziecka.

Przedszkole w smogu

Wiele osób nadal bagatelizuje problem smogu. Niestety statystyki nie pozostawiają złudzeń – smog i inne zanieczyszczenia powietrza, mogą mieć bardzo negatywne konsekwencje dla rozwoju i zdrowia dziecka.

Zanieczyszczenie powietrza w okolicach przedszkoli

Raport Greenpeace "Polskie przedszkola w smogu" opublikowany w 2017 roku wykazał, że ponad połowa placówek przedszkolnych w Polsce znajduje się w obszarach o wysokim poziomie zanieczyszczeń powietrza. Według raportu, w wielu przedszkolach i szkołach dzieci oddychają powietrzem zanieczyszczonym pyłami zawieszonymi PM10 i PM2,5, benzenem, formaldehydem, toluenem, dioksynami i wieloma innymi szkodliwymi substancjami.

Dane dot. poziomu zanieczyszczeń pochodzą z pomiarów Państwowego Monitoringu Środowiska. W badaniu przeanalizowano 11 784 placówki z bazy Ministerstwa Edukacji Narodowej (czyli niemal wszystkie, z pominięciem jedynie 55 placówek, w których wystąpiły niejasności związane z podaniem błędnej lokalizacji). Więcej na temat metody badawczej przeczytasz w raporcie Polskie przedszkola w smogu.

Należy także podkreślić, że dane dotyczą powietrza znajdującego się na zewnątrz placówki – możemy liczyć, że zanieczyszczenia nie dostają się do środka przedszkola, ale niestety w prawie każdej sali szkolnej w Polsce działa tradycyjna wentylacja grawitacyjna, a powietrze dostaje przez zwykłe nawiewniki i szczeliny w oknach. Ta często niewydolna wentylacja wspomagana jest wietrzeniem, poprzez otwarcie okien szeroko. Taki typ wentylacji nie stanowi praktycznie żadnej bariery dla pyłów PM2.5 a tym bardziej dla lotnych związków organicznych czy szkodliwych tlenków azotu. Co to znaczy? W niemal wszystkich przedszkolach i szkołach stężenia zanieczyszczeń wewnątrz pomieszczeń są tylko trochę niższe (~10-30%) od tych za oknem. Nie możemy jednak zrezygnować z wentylacji, gdyż gromadzący się dwutlenek węgla (CO₂), który każdy z nas wydycha, jest szkodliwy powyżej pewnej granicy. Normy wymagają, by utrzymywać jego stężenie w pomieszczeniach poniżej 1000 ppm.

Stan powietrza w polskich przedszkolach

W skrócie możemy podsumować stan powietrza w polskich przedszkolach trzema słowami – ZAGRAŻAJĄCY ZDROWIU DZIECI!

Potwierdzeniem są wyniki badań wskazujące, że:

• żadne polskie przedszkole nie spełnia wymogów dot. normy WHO dla pyłów PM2.5 – roczne stężenie tego pyłu przekracza 10 μg/m³,
• aż 7 300 przedszkoli znajduje się na terenach, na których limit normy zanieczyszczeń PM10 przekroczony jest przez ponad 35 dni w roku,
• ok. 1000 przedszkoli znajduje się na obszarach, w których oddychanie zwiększa ryzyko występowania chorób dolnych dróg oddechowych o 25%,
• ok. 1000 przedszkoli znajduje się na obszarach, na których występują skrajnie wysokie stężenia zanieczyszczań i zwiększają one ryzyko hospitalizacji dzieci o 30%.

Czy dziecko musi oddychać zanieczyszczonym powietrzem?

Zanieczyszczone powietrze to nie jest konieczność. Niech nikt nie wmawia, że „taki mamy klimat” i nic się z tym nie da zrobić. Oczywiście mamy ograniczony wpływ na działania dużych zakładów przemysłowych. Najczęściej nie mamy nawet wpływu na to, czym pali w piecu nasz sąsiad. Mamy natomiast wpływ na jakość powietrza znajdującego się w naszych wnętrzach.

Dobrej jakości oczyszczacz powietrza potrafi wychwycić aż 99,9% pyłów PM2.5, które do niego wnikają! Dzięki temu Twoje dziecko już więcej nie będzie musiało wdychać smogu w czasie zabawy czy snu. O ile korzystanie z oczyszczaczy powietrza w domu to kwestia decyzji rodziców, o tyle w przedszkolu decyzja o zakupie takich urządzeń musi być zatwierdzona przez dyrekcję. Dlatego tym bardziej cieszy nas racjonalna i mądra postawa coraz to większej liczby placówek, które decydują się na zakup takich urządzeń.

Jak wybrać oczyszczacz powietrza do przedszkola?

Ze względu na specyfikę pracy w sali szkolnej, oczyszczacze muszą spełniać liczne wymagania. Małe urządzenia dedykowane do użytku domowego, często nie sprawdzą się w dużych salach przedszkolnych. Czynniki, na które należy zwrócić uwagę przy zakupie oczyszczaczy do przedszkoli:

• kubatura sali przedszkolnej – zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 31 sierpnia 2010 minimalna powierzchnia sali przedszkolnej to 16 m², a wysokość 2,5 m (dla grupy 3-5 dzieci). Na każde kolejne dziecko w grupie powinno przypadać dodatkowe 2 m² - 2,5 m² zależnie od ilości godzin spędzanych w przedszkolu. Dlatego przy wyborze oczyszczacza jednym z najważniejszych parametrów jest CADR, który określa skuteczność oczyszczania powietrza. Zalecamy, by wartość liczbowa w parametrze CADR (wyrażony w jednostkach m³/h) była minimum 3 razy większa od kubatury. Przykład: jeśli sala przedszkolna ma 100 m³ kubatury – zalecamy, by oczyszczacz miał minimum 300 m³/h CADR.
• wentylacja w pomieszczeniach – strumień objętości powietrza wentylacyjnego w sali powinien wynosić 15 m³/h dla każdego dziecka. Dla 15-osobowej grupy z nauczycielem daje to niemal 250 m³/h. U siebie w domu potrzebujemy jedynie 20 m³/h dla każdej osoby, więc wymagana „siła” wentylacji będzie kilka razy mniejsza. Z tego powodu oczyszczacze w szkołach mają trudniejsze zadanie, bo muszą walczyć z dużo wyższym strumieniem (brudnego) powietrza wentylacyjnego. Jeśli w sali utrzymywana jest prawidłowa wentylacja, co można stwierdzić z pomocą anemometru lub pośrednio poprzez pomiar stężenia CO₂, zalecamy CADR oczyszczacza na poziomie: 3 * [ilość dzieci] * 15 m³/h. Przykład: dla sali z 15 dziećmi zaleca się oczyszczacz z CADR na poziomie 675 m³/h.
• poziom głośności – w salach przedszkolnych i żłobkach maksymalny dopuszczalny hałas to 35 dB. Kiedy maluchy śpią, faktycznie bardzo wydajne oczyszczacze pracujące na maksymalnych obrotach mogą być trochę za głośne. Jednak w czasie zabawy dzieci, nawet najwydajniejsze oczyszczacze na maksymalnych obrotach mogą być ledwo słyszalne w tle hałasu bawiących się dzieci. Niemal wszystkie oczyszczacze posiadają regulację prędkości obrotów, dlatego na czas leżakowania w żłobku można ustawić cichszy tryb pracy.

Mogliśmy wprowadzić wyżej małe zamieszanie, ponieważ zalecamy obliczanie wymaganego CADR w różny sposób. Co robić? Należy po prostu wybrać większy CADR. Jeśli z kubatury wyliczyliśmy 300 m³/h a z wentylacji 600 m³/h, wybieramy 600 m³/h. Może się zdarzyć, że kubatury wyliczymy więcej niż z wentylacji, jeśli w dużej sali jest mało dzieci. Wtedy też kierujemy się wyższą wartością w doborze oczyszczacza do przedszkola czy szkoły. Podobną logiką można kierować się przy doborze oczyszczacza do swojego domu.

Można znaleźć też zdania, że „nie ma na rynku oczyszczaczy do przedszkoli”, ze względu przede wszystkim na „silną” wentylację tam panującą. Jest to jednak opinia oparta na wątpliwych tezach i wyliczeniach, które nie pokrywają się z obserwacjami w realnych warunkach. Dlaczego tak myślimy?

• oczyszczacz nie musi umieć obniżać stężenia PM2.5 z 200 µg/m³ do 10 µg/m³, by uznać jego zakup za zasadny. Uzyskanie 20-krotnej redukcji stężeń w silnie wentylowanym pomieszczeniu rzeczywiście wymagałoby dobrania potężnego oczyszczacza. Sądzimy, że redukcja niezwykle niebezpiecznego poziomu 200 µg/m³ PM2.5 do np. 50 µg/m³ może być też satysfakcjonująca dla rodziców i pracowników placówki. Zwykle na szczęście nie notuje się aż tak wysokich stężeń w salach szkolnych pozbawionych oczyszczaczy, a wtedy 4-5 krotna redukcja może skutkować zejściem do akceptowalnych poziomów poniżej 25 µg/m³.
• zwykle wentylacja w salach jest znacznie słabsza, niż wymagają tego normy (15 m³/h strumienia powietrza wentylacyjnego na dziecko), co okupione jest wyższym stężeniem CO₂ i wilgotnością, ale znacznie ułatwia pracę oczyszczaczom. Innymi słowy, jeśli wentylacja jest dwa razy słabsza, niż wynika to z norm, to wymagany CADR również będzie o połowę niższy. Zachęcamy jednak do weryfikacji prawidłowej pracy wentylacji, gdyż poziom CO₂ znacząco przekraczający 1000 ppm działa szkodliwie na możliwości poznawcze dzieci i osłabiają ich koncentrację.
• powietrze zanieczyszczone, które wnika do pomieszczenia przez okna, nie miesza się momentalnie w sposób idealny. Za sprawą efektu Coandy, który jest wykorzystywany przez wielu producentów oczyszczaczy, czyste powietrze wydmuchiwane przez oczyszczacz „okrąża” pomieszczenie (w cyklu ściana-sufit-przeciwległa ściana-podłoga). Dzięki temu może ze sobą „zgarniać” zanieczyszczenia pojawiające się z okien, zanim te zdyfundują. Zatem efekt Coandy zwiększa możliwości oczyszczaczy, ponieważ powietrze dostaje się do nich w sposób bardziej uporządkowany.

Zła jakość powietrza w szkołach

Już nie od dzisiaj wiadomo, że jakość powietrza w szkołach nie należy do najlepszych. Czy zastanawiałeś się może kiedyś, od czego biorą się bóle głowy i inne dolegliwości, na które narzekają dzieci powracający do domu ze szkoły? Może warto byłoby przyjrzeć się właśnie jakości powietrza, w którym przebywają nierzadko 1/3 doby nasze pociechy?

Przede wszystkim warto wykonać badania jakości powietrza w pomieszczeniach szkolnych, aby poznać źródła zanieczyszczeń i określić, jakie kroki należy podjąć, aby poprawić jakość powietrza. Warto również edukować uczniów, nauczycieli i personel szkoły na temat wpływu jakości powietrza na zdrowie i zachęcać ich do odpowiednich zachowań, takich jak regularne wietrzenie pomieszczeń czy stosowanie ekologicznych środków czystości. Poprawa jakości powietrza w szkołach jest ważna zarówno dla zdrowia, jak i komfortu i efektywności nauki uczniów i nauczycieli.

Poziom CO₂ w szkołach jest wysoki

Głównym problemem z jakością powietrza w szkołach jest wysoki poziom CO₂ w klasach. Wysoki poziom dwutlenku węgla (powyżej 1000 ppm) w szkołach może prowadzić do problemów zdrowotnych i negatywnie wpłynąć na koncentrację i efektywność nauki uczniów. Powstaje w wyniku oddychania ludzi oraz działalności urządzeń technicznych, takich jak np. ogrzewanie. Aby zminimalizować poziom CO₂, warto przede wszystkim regularnie wietrzyć pomieszczenia. Zaleca się, aby powietrze w pomieszczeniach szkolnych było wymieniane co najmniej raz na godzinę. W sezonie grzewczym, kiedy pomieszczenia są szczelnie zamknięte, warto otwierać okna na przynajmniej kilka minut co godzinę.

Innym sposobem na zmniejszenie poziomu dwutlenku węgla w szkołach jest instalacja systemów wentylacyjnych lub oczyszczaczy powietrza, które pomagają w usuwaniu szkodliwych substancji z powietrza, w tym CO₂. W przypadku braku możliwości instalacji systemów wentylacyjnych warto zainwestować w oczyszczacze powietrza, które mogą pomóc w filtracji powietrza w pomieszczeniach szkolnych. Filtry węglowe znajdujące się w większości oczyszczaczy są w stanie wychwycić i usunąć CO₂ z powietrza – są w stanie adsorbować gaz, dzięki czemu cząsteczki zostają przechwycone i usunięte z powietrza. Warto zastosować oczyszczacz z ogromną ilością węgla aktywnego.

W placówkach, które wizytowaliśmy, poziom CO₂ w salach często przekraczał 2000 ppm. Miało to miejsce szczególnie w mniejszych salach z większą liczbą dzieci.

Dobra jakość powietrza w szkołach skutkuje poprawą zdrowia i samopoczucia uczniów oraz nauczycieli, co wpływa pozytywnie na ich koncentrację, efektywność nauki oraz ogólną jakość życia. Wszystkie te korzyści wskazują na konieczność inwestowania w poprawę jakości powietrza w szkołach, aby zapewnić zdrowe i bezpieczne warunki do nauki i pracy dla uczniów i nauczycieli.

Oczyszczacze powietrza do przedszkoli oraz szkół

Poniżej rekomendujemy kilka modeli oczyszczaczy powietrza, które doskonale sprawdzą się w przedszkolnych oraz szkolnych warunkach:

1. Oczyszczacz LIFAair LA510

Model cechuje się wielkim poziomem CADR do 490 m³/h, co pozwala skutecznie obsłużyć powierzchnię do 58 m². Został wyposażony w wielkie moduły filtrów – 2x HEPA E12 o powierzchni łącznej 4,6 m² oraz 2x filtr węglowy z aż 2 kg węgla aktywnego. Na rynku żaden z oczyszczaczy nie ma takiej pojemności filtrów. Co więcej, oczyszczacz LIFAair LA510 jest połączony w zestawie ze stacją kontrolno-pomiarową, która umożliwia pełną obsługę oraz sprawdzenie na bieżąco aktualnej jakości powietrza wewnątrz sali – jest to wygodne rozwiązanie dla nauczyciela.

2. Oczyszczacz IDEAL AP 80 Pro

Oczyszczacz IDEAL AP 80 Pro jest w stanie obsłużyć wielką powierzchnię do 100 m² – przepływ powietrza do 800 m³/h. Urządzenie przy tej wydajności jest niezwykle ciche 18-63 dB i zostało wyposażone w zintegrowany filtr – HEPA H14 oraz węglowy. Co ważne, seria PRO jest certyfikowana przez renomowany Instytut Schwarzkopf we współpracy z Mainfranken Institute of Hygiene, które dopuszczają ją do użytku w placówkach medycznych, więc możemy być pewni co do jego skuteczności.

3. Oczyszczacz Fellowes AeraMax Pro AM3

W grupie oczyszczaczy polecanych do szkół oraz przedszkoli nie może zabraknąć marki Fellowes, której produkty są tworzone właśnie z myślą o pomieszczeniach komercyjnych. Oczyszczacz Fellowes AeraMax Pro AM3 osiąga CADR na poziomie 374 m³/h i obsłużenie powierzchni do 65 m². Za czyste powietrza odpowiada tutaj 4-stopniowa filtracja, a warto wiedzieć, że producent udziela na swoje produkty aż 5-letniej gwarancji. Co ważne, produkt uzyskał atest higieniczny PZH, który jest gwarancją bezpiecznego stosowania.

Jakich funkcji oczyszczaczy nie polecamy?

Jeżeli chcemy realnie poprawić jakość powietrza, którym oddychają dzieci, powinniśmy dobrze przemyśleć zakup oczyszczacza. Jedne urządzenia doskonale sprawdzą się w domach prywatnych, a inne w placówkach użyteczności publicznej. Przedszkole oraz szkoła to placówki, które wymagają jeszcze większej dbałości o prawidłowy dobór urządzeń, tak aby ich działanie było w pełni bezpieczne dla zdrowia dzieci.

Dlatego poniżej wskazujemy kilka funkcjonalności i cech, które należy rozważyć przy zakupie oczyszczacza do przedszkola lub szkoły:

• Nawilżanie – ta funkcja jest bardzo pożądana zwłaszcza w okresie grzewczym, gdy poziom suchości jest niebezpiecznie wysoki. Oczyszczacze z nawilżaczem rewelacyjnie sprawdzają się w domach naszych Klientów. Jednak warto pamiętać, że prawidłowe działanie oczyszczacza wymaga regularnego czyszczenia i wymiany wody. I tutaj może się pojawić problem w przedszkolu/szkole. Czy personel przedszkola/szkoły będzie miał na tyle czasu, aby regularnie czyścić urządzenie? Jeżeli urządzenie nie będzie czyszczone, wówczas nie będzie wdmuchiwało świeżego i czystego powietrza. A to może spowodować więcej szkody niż pożytku.
• Filtr fotokatalityczny – nie rekomendujemy ich ze względu na możliwość generowania przez nie ozonu oraz rozbijania dużych, często względnie niegroźnych lotnych związków organicznych na mniej rozbudowane, niebezpieczne związki (np. formaldehyd). Dotyczy to w szczególności tanich urządzeń produkowanych przez mało znane firmy.
• Sposób montażu, ciężar, stabilność – ze względu na bezpieczeństwo dzieci, urządzenie najlepiej zamontować poza zasięgiem ich rąk. Niemniej oczyszczacze stawiane na ziemi też mogą być bezpieczne. Jakie? Dla przykładu lekkie, niskie i stabilne, tak by w razie przewrócenia nie zrobiły krzywdy. Urządzenia duże i ciężkie też mogą być bezpieczne, jeśli ewidentnie potrzeba dużej siły, by je przewrócić. Urządzenia stawiane na ziemi bezwzględnie nie powinny mieć ostrych krawędzi, kantów itp. Choć kanty można zabezpieczyć doklejanymi zabezpieczeniami z silikonu dostępnymi w sklepach z artykułami dziecięcymi.