EPA, HEPA, ULPA - czym różnią się poszczególne typy filtrów? Przekonaj się, czy najwyższa klasa filtra gwarantuje najwyższą jakość oczyszczania powietrza. Sprawdź, czy zastosowanie filtrów ULPA w oczyszczaczach powietrza jest uzasadnione? Skorzystaj z naszych porad i dowiedz się, jak wybrać idealny filtr do oczyszczacza powietrza.
HEPA to akronim angielskiej nazwy High Efficiency Particulate Air, co w tłumaczeniu oznacza wysokoskuteczny filtry cząsteczkowy powietrza. Filtry te słyną z dużej dokładności w pochłanianiu zanieczyszczeń powietrza. Wszystkie filtry EPA i HEPA są zgodne z normą PN-EN 1822- 1:2009, która określa warunki, jakie musi spełniać filtr powietrza. Dzięki swojej wysokiej skuteczności i potwierdzonej efektywności filtry HEPA wyznaczają standardy w zakresie oczyszczania powietrza. Stosowane są zarówno w laboratoriach przemysłowych, jak i na salach operacyjnych, które wymagają sterylności powietrza.
Przez lata filtry HEPA wykonywane były wyłącznie ze szkła spiekanego, jednak współcześnie częściej stosuje się do tego celu polipropylen. Produkuje się je z cienkich arkuszy wykonanych z mikroskopijnych włókien. Filtry złożone są w formie harmonijki, które sztywno ułożone są w ramie. Struktura filtra przypomina bibułkę.
Zaprojektowanie filtrów HEPA było odpowiedzią na konieczność zagwarantowania czystego powietrza w nowo budowanych elektrowniach atomowych. Stosowanie niskiej jakości filtrów w elektrowniach mogło prowadzić do tragicznych w skutkach katastrof. Działania prowadzone w laboratoriach atomowych wymagają zagwarantowania możliwie najwyższego poziomu czystości, wręcz absolutnej sterylności.
Dlatego też producenci filtrów HEPA stale udoskonalają swoje produkty, dążąc do uzyskania możliwe najwyższego poziomu skuteczności filtrów. W warunkach prac atomowych ogromne znaczenie ma fakt, czy filtr usuwa 99,997% zanieczyszczeń czy 99,998%.
Termin HEPA to dzisiaj bardzo dobrze rozpoznawalny znak marketingowy, który możemy spotkać na licznych urządzeniach oczyszczających. Wyższa klasa oznacza wyższą skuteczność w redukcji szkodliwych dla zdrowia zanieczyszczeń.
Od 2010 r. filtry klasy ≤ 12 oznaczane są jako EPA (Efficiency Particulate Air). Filtry od klasy 13 określane są mianem HEPA. Litera H w akronimie HEPA odnosi się do słowa HIGH. Oznacza to, że filtry wyższej klasy są skuteczniejsze w redukcji zanieczyszczeń.
Poszczególne modele filtrów różnią się między sobą skutecznością filtracji powietrza i redukcji zanieczyszczeń.
| Grupa filtrów | Klasa | Skuteczność | Penetracja |
| EPA | E10 | ≥ 85 | ≤ 15 |
| EPA | E11 | ≥ 95 | ≤ 5 |
| EPA | E12 | ≥ 99,5 | ≤ 0,5 |
| HEPA | H13 |
≥ 99,95 |
≤ 0,05 |
| HEPA | H14 | ≥ 99,995 | ≤ 0,005 |
| ULPA | U15 | ≥ 99,999 5 | ≤ 0,000 5 |
| ULPA | U16 | ≥ 99,999 95 | ≤ 0,000 05 |
| ULPA | U17 | ≥ 99,999 995 |
≤ 0,000 005 |
Klasyfikacja filtrów EPA, HEPA, ULPA zgodnie z normą EN1822:2009
Filtry EPA/HEPA znajdują powszechne zastosowanie w urządzeniach AGD typu:
W miarę eksploatacji filtra, jego skuteczność w redukcji zanieczyszczeń się zmniejsza. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie wymieniać filtr. Aby zwiększyć żywotność filtra HEPA w oczyszczaczu rekomenduje się zastosowanie filtra wstępnego, który wychwytuje większe cząsteczki zanieczyszczeń. Sprawdź czy deklarowana przez producenta trwałość filtrów HEPA na poziomie 10 lat sprawdza się w warunkach smogu występującego w wielu polskich miastach.
Akronim ULPA pochodzi od nazwy Ultra Low Penetration Air. W języku polskim filtry określane są często jako filtry absolutne. Same filtry zostały stworzone w celu zapewnienia doskonałej jakości powietrza i niemal sterylnych warunków.
Filtry ULPA dostępne są w klasach:
Im wyższa klasa filtra, tym większa skuteczność w oczyszczaniu powietrza…. ale czy uzasadnione jest poszukiwanie oczyszczaczy domowych wyposażonych w filtry ULPA?
Typowy filtr HEPA 13 odznacza się skutecznością w pochłanianiu zanieczyszczeń o wielkości 0,3 mikrona na poziomie 99,95%, podczas gdy filtr ULPA ma średnią skuteczność w pochłanianiu cząstek o wielkości 0,12 mikrona na poziomie 99,999%. Czemu podaje się skuteczność dla tych rozmiarów? Ponieważ są to Najbardziej Pentrujące Rozmiary Cząstek dla tych filtrów, czyli ich słaby punkt. Teoretycznie HEPA i ULPA drobiny mniejsze i większe od 0,3/0,12 mikrona powinny wyłapywać z conajmniej taką samą skutecznością. Na pierwszy rzut oka konsument może stwierdzić, że zdecydowanie lepszym rozwiązaniem dla niego będzie zakup oczyszczacza wyposażonego w filtr ULPA. Tymczasem wykorzystanie tych filtrów w domowych oczyszczaczach powietrza nie jest uzasadnione.
Filtry ULPA produkowane są z myślą o bardzo restrykcyjnych wymaganiach związanych z jakością powietrza. Przykładowo w procesach produkcji komponentów (nanokomponentów) elektronicznych o bardzo małych rozmiarach ogromne znaczenie odgrywa czystość powietrza. Dlatego doskonale filtry sprawdzają się w mikroelektronice oraz nanoelektronice. Znajdują one także zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, nuklearnym, spożywczym, petrochemicznym, energetycznym. W takich obiektach całość powietrza, nim trafi do pomieszczenia, przechodzi przez system filtracyjny złożony m.in. z filtrów HEPA i ULPA. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie praktycznie zerowych stężeń zanieczyszczeń mechanicznych w powietrzu. W warunkach domowych, gdzie oczyszczacz 'mieli' powietrze oczyszczone z brudnym, takiego stanu uzyskać się nie da.
Filtry ULPA wykorzystywane są m.in. w następujących typach zakładów:
Oczyszczacze powietrza wyposażone w filtry ULPA mogą wykazywać mniejszą skuteczność w redukcji zanieczyszczeń znajdujących się w typowym pomieszczeniu mieszkalnym, ze względu na większy spadek ciśnienia za takim filtrem (stwarza większe opory przepływu dla powietrza), co nie jest skompensowane przez znacznie większą skuteczność filtracji (ta jest na poziomie mniejszym niż promil).
Ponadto filtry ULPA są droższe niż E12 / H13 / H14. Wykorzystanie tych filtrów w oczyszczaczach przełoży się bezpośrednio na wyższy koszt eksploatacji urządzenia. A biorąc po uwagę stosunkowo zbliżoną skuteczność w redukcji zanieczyszczeń występujących w warunkach domowych, zastosowanie filtrów ULPA w oczyszczaczach powietrza nie znajduje racjonalnego uzasadnienia.
Różnica w skuteczności filtrów EPA 12 i HEPA 13 nie jest duża. Przy bardzo podobnej skuteczności 99.5% vs. 99.95% filtry klasy E12 mają mniejszy spadek ciśnienia za filtrem. Co za tym idzie, można przepuścić przez nie trochę więcej powietrza przy tej samej mocy silnika albo taką samą ilość powietrza przepuścić zdecydowanie ciszej. Przy tej samej konfiguracji urządzenia (tj. budowa urządzenia, silnik, itp.) można uzyskać wyższy CADR stosując filtr EPA 12. CADR to współczynnik mówiący nam o tym, ile metrów sześciennych na godzinę powietrza jest doskonale oczyszczonych przez urządzenie. Jeśli przez zastosowanie filtra, który ma o 0.45% mniejszą skuteczność ale pozwala przez siebie przepuszczać np. 5% więcej powietrza w tym samym czasie, współczynnik CADR będzie o około 4,5% większy przy 'słabszym' filtrze! Im wyższy CADR oczyszczacza tym możliwe do uzyskania jest niższe stężenie PM2.5, alergenów czy kurzu w pomieszczeniu.
Wybierając oczyszczacz powietrza, warto mieć świadomość, że większość oczyszczaczy na rynku ma nieszczelności układu, które sprawiają, że powietrze może dostawać się bokiem. To sprawia, że powszechnie dostępne modele pomimo zastosowania wysokiej klasy filtrów (H13, H14) często nie osiągną skuteczności w redukcji zanieczyszczeń na poziomie większej niż 99,5%.
Dlatego też filtry E12 są optymalnym rozwiązaniem. Wydłużenie żywotności filtra można osiągnąć dzięki zwiększeniu powierzchni i 'chłonności' filtrów. Takie właśnie rozwiązania zostały zastosowane w oczyszczaczach powietrza marki LIFAair.
Przy oczyszczaczach wolnostojących, które nie są elementem wentylacji i nie przechodzi przez nie całe powietrze nim trafi do pomieszczenia, nigdy się nie uzyska idealnego powietrza. Do oczyszczacza wolnostojącego w tym samy czasie dostaje się brudne i czyste powietrze. Dlatego też przy wyborze oczyszczacza powietrza w pierwszej kolejności powinniśmy zwracać uwagę na współczynnik CADR, a nie na klasę filtra. CADR to kluczowy parametr, który pozwala określić czystość powietrza, które można uzyskać.
Przed zakupem oczyszczacza przeanalizujemy raz jeszcze tabelę ze skutecznością poszczególnych klas filtrów. Pomiędzy filtrami EPA10 i EPA11 jest faktycznie spora różnica. Natomiast pomiędzy EPA12 a HEPA13 jest to ułamek procenta. Jednocześnie filtry klasy H14 i wyżej mogą stwarzać znacznie większe opory powietrza, co sprawia, że ten sam silnik przeciągnie przez ten filtr mniej m3 powietrza, a to bezpośrednio redukuje CADR.
