Słownik smogowy
Często używamy takich terminów jak PM10, PM2,5, benzo[a]piren i wiele innych. Co kryje się za tymi symbolami i nazwami? Sprawdź nasz słownik smogowy i zobacz jak szkodliwe w skutkach mogą być poszczególne typy zanieczyszczeń.
Zanieczyszczenie powietrza
Chcielibyśmy udzielić wam dokładnych informacji na temat szkodliwych związków znajdujących się w smogu i w ogóle w zanieczyszczonym, polskim powietrzu. Poznajmy lepiej naszego wroga, aby móc z nim skuteczniej walczyć.
- PM10 - jest to drobny pył o rozmiarach do 10 mikrometrów. Składa się z mieszaniny substancji organicznych i nieorganicznych. Niestety ale zawiera także substancje toksyczne. Szczególnie groźne są metale ciężkie i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.
To na podstawie tego pyłu najczęściej dokonuje się pomiaru zanieczyszczenia powietrza i określa jego skażenie. Polskie (zawyżone na tle krajów europejskich) normy stężenia średniodobowego PM10 w powietrzu wynoszą do 50 µg/m3.
Dlatego też niedorzeczne jest, że w Polsce, informowani jesteśmy o przekroczeniu norm dopiero, kiedy wynoszą one ponad 200 µg/m3! To już jest sytuacja dramatyczna, ale alarm smogowy ma miejsce dopiero kiedy poziom ten osiągnie 300 µg/m3! Stężenie śródroczne PM10 uznane przez WHO jako dopuszczalne to 20 ug/m3, w Krakowie przekroczone około czterokrotnie - więc prawie każdego dnia oddychamy niezdrowym powietrzem.
Pył ten absorbowany jest w górnych drogach oddechowych i oskrzelach. Może prowadzić do znacznego obniżenia wydolności naszych płuc - szybciej będziemy się męczyć, łapać zadyszkę, może pojawić się kaszel i trudności z oddychaniem. Może przyczynić się do zwiększonego zagrożenia na infekcje dróg oddechowym, a także prowadzić do chorób przewlekłych jak astma. Zaostrza też objawy alergiczne jak katar sienny, zapalenie spojówek i kaszel.
- PM2,5 - także jest pyłem zawieszonym w powietrzu, składającym się z substancji organicznych i nieorganicznych. Rozmiar tych pyłów wynosi do 2,5 mikrometra. PM10 zawiera w sobie frakcję PM2.5, która to została wyodrębiona ze względu na szczególnie groźne właściwości. Pyły te absorbowane są w górnych drogach oddechowych i oskrzelach, jednak ze względu na ich rozmiary, mogą także wchłaniać się do naszego krwioobiegu. PM2,5 jest trudny w neutralizacji, gdy przeniknie do krwioobiegu, dlatego tak ważna jest profilaktyka i ograniczanie jego wytwarzania. Przez swoje rozmiary praktycznie nie opada on na ziemię, nawet podczas deszczu. Potrafi utrzymywać się w atmosferze miesiącami i podróżować z wiatrem na odległość 2500 km. Nawet oddychanie nosem i przez maskę nie zapewni nam 100% ochrony przed tym pyłem, gdyż jego cząsteczki są tak małe, że ochrona przed nim jest niezwykle trudna i rzadko kiedy w pełni skuteczna. Dlatego tak ważne jest, aby w domu posiadać oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA dobrej jakości, aby móc go wyeliminować. Ten pył niestety poza naszymi drogami oddechowymi, może zaatakować także nasze serce i mózg, wywołując zawały i udary.
- Benzo[a]piren - jest to organiczny związek chemiczny z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Może być składnikiem pyłów PM10. Jego obecność w powietrzu często bada się oddzielnie, ponieważ jest związkiem wyjątkowo silnie rakotwórczym. Stanowi m.in. główny czynnik ryzyka w dymie tytoniowym do zachorowania na raka płuc. Co najgorsze: jego normy w Polsce przekraczane się w niektórych miejscach o 1000% i więcej.
- NO2 - czyli dwutlenek azotu. Ten związek chemiczny występuje w największym zgromadzeniu przy ruchliwych ulicach, ponieważ jest w dużym stopniu wytwarzany przez samochody, ale także przez systemy grzewcze. Przyczynia się do obniżenia odporności, może doprowadzić do infekcji dróg oddechowym, zaostrzyć objawy astmy i prowadzić do chorób spojówek.
- SO2 - to dwutlenek siarki. Jest to bezbarwny gaz o bardzo silnym i nieprzyjemnym zapachu. Silnie drażni drogi oddechowe. Powstaje głównie w wyniku spalania paliw kopalnianych (m. in. węgla) - a im paliwo gorszej jakości, tym z reguły więcej SO2 się wytwarza. Zazwyczaj cząsteczka ta przenika do powietrza i przyczynia się do powstawania kwaśnych deszczów. Jednak w dużych aglomeracjach miejskich jest także składnikiem smogu. Tak, związek chemiczny wywołujący niszczycielskie kwaśne deszcze, może z łatwością przedostać się do Twoich płuc.
- O3 - ozon, tworzący ozonosferę i chroniący ludzi przed promieniowaniem słonecznym, jest dobry. Jednak ozon, który powstaje podczas upalnych dni w wyniku działania promieni słonecznych na składniki spalin, już nie jest taki przyjazny dla człowieka. Jest częścią miejskiego smogu i oczywiście atakuje nasze górne drogi oddechowe, co powoduje kaszel, problemy z oddychaniem i zaostrzenie astmy. Poza tym ozon w organizmie człowieka może wywołać bóle głowy, uczucie nudności i zmęczenie.
Niestety w składzie polskiego powietrza nie dominuje tylko tlen, azot i argon. Pełne jest pyłów zawieszonych i innych szkodliwych oraz rakotwórczych substancji. Starajmy się sami nie przyczyniać do produkcji większej ilości tych zanieczyszczeń, a także dla własnego zdrowia, twórzmy jak najlepszą atmosferę we własnym domu.
