W jakich województwach obowiązują uchwały antysmogowe?

Fatalna jakość powietrza w Polsce była przyczyną powołania Krajowego Programu Ochrony Powietrza (KPOP). Zgodnie z przyjętą ustawą o prawie ochrony środowiska, poszczególne samorządy otrzymały prawo wprowadzenia regulacji zakazujących eksploatację konkretnego rodzaju kotłów i pieców grzewczych oraz wybranych rodzajów paliw. W niektórych województwach restrykcje już działają, a niektóre samorządy są dopiero na etapie kończenia prac nad uchwałą.

Zasadniczo uchwała antysmogowa wskazuje jako preferowane sposoby ogrzewania, następujące systemy:

• System ciepłowniczy
• Ogrzewanie gazowe
• Elektryczne ogrzewanie akumulacyjne
• Odnawialne źródła energii
• Instalacje spalające biomasę (o niskim poziomie wilgotności)

Warto także przypomnieć, że w uchwałach antysmogowych dla poszczególnych województw często nie znajdziemy zakazu spalania śmieci, ponieważ zakaz ten już obowiązuje na mocy ustawy o odpadach. Znajdują się tam także zapisy o zakazie spalania przetworzonych materiałów (np. tworzywa sztuczne, płyty wiórowe, malowane lub lakierowane drewno).

Sprawdź, jakie zapisy wprowadzają uchwały antysmogowe, wprowadzone w poszczególnych województwach:

1. Uchwała antysmogowa – województwo śląskie
2. Uchwała antysmogowa – województwo małopolskie
3. Uchwała antysmogowa – województwo wielkopolskie
4. Uchwała antysmogowa – województwo mazowieckie
5. Uchwała antysmogowa – województwo śląskie
6. Uchwała antysmogowa – województwo dolnoslaskie
7. Uchwała antysmogowa – województwo lubuskie
8. Uchwała antysmogowa – województwo opolskie
9. Uchwała antysmogowa – województwo podkarpackie
10. Uchwała antysmogowa – województwo zachodniopomorskie
11. Uchwała antysmogowa – województwo warminsko-mazurskie
12. Uchwała antysmogowa – województwo kujawsko-pomorskie

Uchwała antysmogowa – województwo śląskie

Uchwała dotyczy mieszkańców woj. śląskiego, osoby prowadzące działalność gospodarczą, właścicieli budynków wielorodzinnych, spółdzielnie, wspólnoty oraz samorządy lokalne. Uchwała została podjęta 7 kwietnia 2017 r. Jej przepisy są ważne cały rok, nie tylko w okresie grzewczym. Zapisy:

• Od 1 września 2017 r. właściciele nowych budynków zobowiązani są do montażu kotła klasy 5 (certyfikat PN-EN 303-5:2012) lub kotła spełniającego wymogi ekoprojektu.
• Kotły zamontowane po 2017 r. niespełniające norm emisyjnych będą mogły być użytkowane maksymalnie do końca 2025 r.
• Kotły, które zostały zamontowane więcej niż 10 temu (od daty obowiązywania uchwały), muszą być wymienione do 2021 r.
• Kominki niespełniające wymagań ekoprojektu określającego minimalne poziomy efektywności energetycznej i norm emisji zanieczyszczeń dla sezonowych ogrzewaczy, mogą być używane do końca 2022 r. Aktualnie konieczne jest stosowanie suchego drewna w kominku (max. wilgotność – 20%). Najlepszymi gatunkami drewna do spalania są – dąb, grab, jesion, buk.
• Po 1 stycznia 2028 r. zakaz użytkowania kotłów spełniających wymagania w zakresie emisji zanieczyszczeń dla klasy 3 lub 4.
• Uchwała zastrzega jednak, że jeżeli eksploatacja urządzenia rozpoczęła się przed 1 września 2017 r. to kotły i piece będą mogły być dalej użytkowane tylko i wyłącznie pod warunkiem, że urządzenia będą osiągać sprawność cieplną na poziomie min. 80%, a także zostaną doposażone w wymagane filtry gwarantujące redukcję emisji pyłu do poziomu określonego w odpowiednich rozporządzeniach UE.

W przypadku nieprzestrzegania zapisów uchwały antysmogowej może zostać nałożona grzywna w wysokości od 20 do 5000 zł.

Jakie źródła ciepła spełniają wymogi uchwały antysmogowej?

• Kotły automatyczne lub ręczne klasy 5 (lub ekoprojekt)
• Kotły zgazowujące drewno klasy 5 (lub ekoprojekt)
• Ciepło systemowe
• gaz

• pompa ciepła
• fotowoltaika
• elektrownia wiatrowa

Uchwała antysmogowa – województwo małopolskie

W województwie małopolskim obowiązują dwie uchwały:

• Uchwała antysmogowa dla Krakowa
• Uchwała antysmogowa dla woj. małopolskiego z wyłączeniem Krakowa

Kraków jako pierwszy wprowadził ustawę antysmogową. Już od 1 lipca 2017 r. zostały wprowadzone zakazy spalania paliw niskiej jakości (węgiel kamienny, węgiel brunatny, muł, wilgotne drewno).

Z kolei uchwała dla województwa małopolskiego wprowadziła następujące regualacje:

• Konieczność wymiany starych pieców o sprawności cieplnej poniżej 80% do roku 2023 r. lub przynajmniej doposażenie tych pieców w urządzenia i filtry redukujące emisję pyłów.
• Po 1 stycznia 2027 r. będzie można montować tylko i wyłącznie kotły klasy min. 5. Montaż kotłów 3. i 4. klasy będzie zakazany.
• Od 1 lipca 2017 r. nie można opalać domów i mieszkań węglem kamiennym lub brunatnym, jeżeli ponad 15% ziarna stanowi ziarno o wielkości 0-3 mm. Nie wolno także spalać biomasy o poziomie wilgotności powyżej 20%.

Uchwała antysmogowa – województwo wielkopolskie

W województwie wielkopolskim 18 grudnia 2017 r. zostały podjęte trzy uchwały antysmogowe, które weszły w życie 1 maja 2018 r. Były to uchwały:

• Uchwała antysmogowa dla Poznania
• Uchwała antysmogowa dla Kalisza
• Uchwała antysmogowa dla reszty woj. wielkopolskiego

Zgodnie z ich zapisami:

• Kotły grzewcze montowane po 01.05.2018 r.  muszą korzystać z automatycznego podajnika i spełniać normy UE w zakresie efektywności spalania i emisji pyłów, a także być pozbawione rusztu awaryjnego.
• Kotły bezklasowe muszą zostać wymienione do 2024 r., a kotły III i IV klasy muszą zostać wymienione do 2028 r.
• Zakazane zostało spalanie paliw niskiej jakości (węgiel kamienny, węgiel brunatny, flotokoncentraty, drobny miał, wilgotne drewno).

Dodatkowo wprowadzono dodatkową regulację dla miasta Poznania. W dniach, w których stężenie pyłami PM10 będzie przekraczało uchwalone normy, zakazane będzie spalanie paliw stałych

Uchwała antysmogowa – województwo mazowieckie

Uchwała została podjęta 24 października 2017 r. Zgodnie z jej zapisami, mieszkańcy województwa mazowieckiego muszą przestrzegać następujących przepisów:

• Wymiana kotłów grzewczych poniżej V klasy do 1 stycznia 2028 r.
• Od 7 listopada 2017 r. zakaz montowania w nowych budynkach ogrzewania niespełniającego wymogów ekoprojektu.

• Kominki muszą odpowiadać normom Ekoprojektu lub zostać doposażone w filtry, które zagwarantują spełnienie norm w zakresie emisji pyłów i sprawności cieplnej.
• Od 1 lipca 2018 r. zakaz używania paliw niskiej jakości (muł, flotokoncentrat, węgiel brunatny, węgiel kamienny o uziarnieniu 0-3 mm, wilgotne drewno).

Uchwała antysmogowa – województwo łódzkie

W województwie łódzkim uchwała została podjęta 24 października 2017 r. i wprowadziła następujące terminy wymiany kotłów i pieców:

• Od 1 maja 2018 r. zakaz montowania pieców i kotłów starej generacji. Ten sam termin dot. zakazu spalania niskiej jakości paliw (węgiel brunatny, muł, flotokoncentrat, drewno, biomasa o wilgotności powyżej 20%)
• Od 1 stycznia 2022 r. możliwość korzystania z kominków, które spełniają wymogi ekoprojektu. A od 1 stycznia 2025 r. kominki będą musiały zostać obowiązkowo doposażone w filtry.
• Od 1 stycznia 2027 r. zakaz korzystania z kotłów i pieców, które nie spełniają min. 5. klasy zgodnie z unijną normą.

Dodatkowo mieszkańcy budynków, którzy mogą skorzystać z sieci ciepłowniczej, będą musieli wymienić kotły i piece poniżej 5 klasy w terminie do 1 stycznia 2020 r. lub powinni zostać podłączeni do sieci ciepłowniczej.

Z regulacji uchwały zostały wyłączone instalacje grzewcze znajdujące się na zewnątrz budynków, a które jednocześnie nie ocieplają budynku lub wody użytkowej.

Uchwała antysmogowa – województwo dolnośląskie

Od 1 lipca 2018 r. obowiązuje zakaz spalania paliw niskiej jakości (muł, flotokoncentrat, węgiel brunatny, węgiel kamienny o ziarnie poniżej 3 mm, wilgotnego drewna). Zgodnie z tą uchwałą, osoby które mają dostęp do gazu lub sieci ciepłowniczej, będą musiały korzystać z tych źródeł, jako podstawowego źródła ciepła.

Wprowadzone zostały także maksymalne terminy wymiany kotłów i pieców:

• Od 01.07.2018 r. – zakaz montowania kotłów i pieców niezgodnych z uchwałą w nowych budynkach.
• Od 01.07.2024 r. – konieczność wymiany kotłów i pieców poniżej 3 klasy normy PN-EN 303-5:2012.
• Od 01.07.2028 r. – konieczność wymiany kotłów i pieców na te o min. 5. klasie.

W województwie dolnośląskim obowiązują aż trzy uchwały antysmogowe dla poszczególnych obszarów:

• Uchwała antysmogowa dla Wrocławia
• Uchwała antysmogowa dla wybranych uzdrowisk – tutaj wprowadzony został najbardziej restrykcyjny zapis dot. zakazu ogrzewania drewnem. Opalanie drewnem w kominku można stosować tylko w przypadku użytku „rekreacyjnego”. Nie może to być główne źródło ciepła. Zasady te obowiązują w miejscowościach uzdrowiskowych – Jelenia Góra- Cieplice, Duszniki-Zdrój, Jeldina-Zdrój, Kudowa-Zdrój, Lądek-Zdrój, Polanica-Zdrój oraz Szczawno-Zdrój.
• Uchwała antysmogowa dla pozostałego obszaru woj. dolnośląskiego

Uchwała antysmogowa – województwo lubuskie

W województwie lubuskim 18 czerwca 2018 r. podjęto 3 uchwały:

• Uchwała antysmogowa dla Zielonej Góry
• Uchwała antysmogowa dla Gorzowa Wielkopolskiego
• Uchwała antysmogowa dla reszty woj. Lubuskiego

Zasadniczo jednak żadna z uchwał nie reguluje dopuszczalnych paliw, które mogą być spalane w piecach. Główna regulacja dot. konieczności wymiany kotłów spełniających wymogi emisyjne 5. klasy do 1 stycznia 2023 r.  Do tego czasu należy wyposażyć w odpowiednie ekofiltry także kominki i inne źródła ciepła, tak aby spełniały wymogi ekoprojektu.

Uchwała antysmogowa – województwo opolskie

Samorząd województwa opolskiego jak na razie bardzo łagodnie potraktował kwestie ograniczenia niskiej emisji. Uchwałą podjętą w dniu 26 września 2017 r. wprowadził jedynie ograniczenia dot. zakazu spalania paliw niskiej jakości. Zakaz ten zaczął obowiązywać od 1 listopada 2017 r. Uchwała ta nie wprowadziła nakazów związanych z koniecznością wymiany pieców i kotłów.

Uchwała antysmogowa – województwo podkarpackie

W województwie podkarpackim uchwała antysmogowa została podjęta 23 kwietnia 2018 r. Na mocy tej uchwały wprowadzone zostały następujące regulacje:

• Zakaz spalania niskiej jakości paliwa od 1 czerwca 2018 r. (węgiel brunatny, muł i flot oraz ich mieszanki, biomasy o wilgotności powyżej 20%, paliwa o uziarnieniu mniejszym niż 5 mm).
• Od 1 czerwca 2018 r. zakaz instalowania kotłów poniżej 5. klasy.
• Możliwość eksploatacji kotłów nieposiadających żadnych norm emisji (PN-EN 303-5:2012) tylko do 1 stycznia 2022 r.
• Zakaz eksploatacji kotłów klasy 3. i 4. (oraz niższych) od 1 stycznia 2028 r.

Uchwała antysmogowa – województwo zachodniopomorskie

Uchwała została podjęta 29 października 2018 r. Na jej mocy wprowadzono następujące ograniczenia dot. eksploatacji kotłów centralnego ogrzewania, kominków i pieców kaflowych:

• Od 1 maja 2019 r. zakaz korzystania z paliw stałych o niskiej jakości (muły, flotokoncentraty, węgiel brunatny oraz paliwa niespełniające wymogów ekoprojektu).
• Do 1 stycznia 2024 r. nakaz wymiany kotłów bezklasowych tzw. kopciuchów.
• Do 1 stycznia 2028 r. należy wymienić kotły poniżej klasy 5.

Uchwała antysmogowa – województwo kujawsko-pomorskie

Województwo kujawsko-pomorskie przyjęło uchwałę antysmogową 24 czerwca 2019 r. Regulacje obejmują cały obszar administracyjny województwa kujawsko-pomorskiego. Wprowadzona uchwała określa następujące graniczne daty:

• Od 1 września 2019 r. – zakaz palenia paliwami niskiej jakości.
• Od 1 stycznia 2024 r. – zakaz użytkowania pozaklasowych kotłów i pieców grzewczych, a także zakaz eksploatacji kominków, które przekraczają normy w zakresie emisji pyłów.
• Od 1 stycznia 2028 r. – zakaz eksploatacji kotłów o klasie energetycznej poniżej 5.

Uchwały antysmogowe w innych województwach

W dalszym ciągu pozostaje jeszcze wiele województw, które nie przyjęły uchwały antysmogowej. Są to:

• Województwo pomorskie – tutaj z końcem listopada 2019 r. zakończyły się konsultacje społeczne dot. uchwały antysmogowej dla Sopotu oraz uchwały antysmogowej dla województwa pomorskiego.
• Województwo lubelskie – tutaj projekt uchwały antysmogowej czeka na rozpatrzenie. Władze samorządowe w większości nie są jednak przychylne wprowadzaniu uchwały antysmogowej, albowiem obawiają się o trudność z realizacją nakazów przez mieszkańców województwa. Uchwała antysmogowa to w większości nakazy i zakazy, które wymuszają na mieszkańcach poniesienia dużo wyższych kosztów ogrzewania, dlatego projekt uchwały antysmogowej w dalszym ciągu znajduje się pod dużym znakiem zapytania.
• Województwo warmińsko-mazurskie – województwo nie przyjęło jeszcze uchwały antysmogowej.
• Województwo podlaskie – trwają rozmowy w sprawie przyjęcia uchwały antysmogowej.
• Województwo świętokrzyskie – trwają prace nad przyjęciem uchwały antysmogowej.
• Województwo lubelskie – uchwały nie ma i chwilowo brakuje woli politycznej do jej uchwalenia.

Nie dla smogu!

Regulacje wprowadzane przez uchwały antysmogowe są niestety bardzo kosztowne dla mieszkańców poszczególnych miast. Z drugiej jednak strony wszyscy zdajemy sobie sprawę, jak negatywne konsekwencje ma smog na nasze zdrowie. Długotrwałe wdychanie smogu może powodować nowotwory, choroby układu krążenia, układu oddechowego oraz liczne dolegliwości. A zdrowie ma wartość bezcenną. Aby osiągnąć czyste powietrze bez smogu konieczne jest wprowadzenie systemowych zmian w każdym z polskich województw. Zachęcamy więc do powszechnego korzystania z dopłat rządowych oraz innych form finansowego wsparcia udzielanego przez poszczególne samorządy, aby jak najszybciej zawalczyć o czyste powietrze w Polsce.