Rozwój pleśni i grzybów jest wręcz podręcznikowym problemem tysięcy mieszkań, w szczególności tych, które zmagają się z niewłaściwą wentylacją pomieszczeń. Wyjątkowo przykre konsekwencje zdrowotne i konieczność remontu, które się z tym wiążą, to kolejny dowód na to, że lepiej zapobiegać, niż leczyć. Dzięki temu poradnikowi dowiesz się, skąd właściwie biorą się grzyby oraz jaki oczyszczacz powietrza wykaże się w takiej sytuacji najwyższą skutecznością.
Odpowiedź na to pytanie będzie trochę dłuższa, niż jeden akapit, dlatego zachęcamy do sięgnięcia po kubek dobrej kawy i zagłębienie się w tajniki tego wyjątkowo trudnego do usunięcia wroga. Grzyby, z którymi spotykamy się w przestrzeniach zamkniętych, możemy podzielić na dwie grupy. Obie łączy jednak to samo – zamiłowanie do pomieszczeń o wilgotności przekraczającej 60%, podwyższonej temperatury i słabej cyrkulacji powietrza.
Pierwszą z nich tworzą grzyby pleśniowe, które definiujemy jako grupę organizmów tlenowych, należącą do klas sprzężniaków (Zygomycotina), workowców oraz grzybów niedoskonałych (Deutermycotina). Najczęstszym miejscem ich występowania są tynki, tapety, drewno i materiały drewnopochodne, z łatwością gromadzące wilgoć. Organizmy te wprost uwielbiają środowiska źle wentylowane, z dużą zawartością pary wodnej w powietrzu i rzadko wietrzone. Przy dopływie odpowiedniej ilości tlenu możemy być pewni, że ten zdecydowanie niechciany gość się do nas wprowadzi. I może pozostać na naprawdę długo.
Grzyby pleśniowe charakteryzują wyjątkowo niskie wymagania pokarmowe oraz wysokie zdolności przystosowawcze. Jak wskazują badania, wielkość ich grzybni może powiększyć się w ciągu doby nawet dziewięciokrotnie. Najbardziej sprzyjającymi okolicznościami jest temperatura w granicach 20-30oC i wilgotność na poziomie od 60% w górę.
Kolejną grupę stanowią “tradycyjne” grzyby domowe. W ich przypadku szkodliwość dla zdrowia będzie wprawdzie mniejsza, niż u pleśniowych braci, jednak zniszczenia lokalu mogą okazać się katastrofalne. Grzyby domowe błyskawicznie uszkadzają elementy drewniane i drewnopochodne, w skrajnych przypadkach narażając mieszkańców na niebezpieczeństwo uszkodzenia konstrukcji budynku. W około 90% przypadków spotkamy się ze stroczkami domowymi (Serpula lacrymas) oraz podstawczakami (Basidiomycota, Basidiomycetes, Boletale). Gatunki te wprost uwielbiają słabe oświetlenie, wilgotne drewno oraz lekko kwaśne środowisko o pH od 4 do 6.
Co więcej, grzyby domowe atakują także zaprawy, cegłę i beton. Grzybnia stopniowo wnika w nawet najmniejsze szczeliny ścian, wydzielając w czasie oddychania dwutlenek węgla CO2, który w połączeniu z wilgocią powoduje powstanie węglanu wapnia CaCO3. To z kolei prowadzi do kruszenia się cegieł i zapraw, odpadania tynku i powstawania przebarwień.
Za kolejny rodzaj niebezpieczeństwa należy uznać wykwity solne, czyli minerały, powstające w wyniku krystalizacji soli. Oczywiście nie należą one do grupy grzybów, jednak bardzo często prowadzą do ich powstawania. Skąd się biorą? W przypadku kontaktu wilgoci z cegłą dochodzi do rozpuszczenia soli, znajdujących się w zaprawie i cegle. Naloty tego typu są trudne do usunięcia i mają tendencję do szybkiego pojawiania się ponownie, jeśli tylko wilgoć ściany wzrośnie.
Szybkiemu namnażaniu się grzybów sprzyjają również purchle, czyli pęcherze, pojawiające się w momencie zawilgocenia przegród budowlanych. Powstają one również w przypadku malowania, gdy nie zachowamy odpowiedniego odstępu czasowego między nakładaniem jednej warstwy farby na kolejną. Nie mniej często spotykamy je na wciąż cieszących się popularnością ścianach tapetowanych. Każda wypukłość na zaklejonej powierzchni sygnalizuje nam powstanie pod jej powierzchnią pęcherzy powietrza. A stąd już, przy dużej wilgotności, bardzo blisko do pojawienia się grzybni.
Pora przejść do punktu najważniejszego, czyli realnego wpływu zagrzybienia domu na stan zdrowia domowników. A ten w wielu przypadkach bywa naprawdę groźny. Grzyby wydzielają bowiem mikrotoksyny, na które ekspozycja wiąże się z rozwojem szeregu groźnych chorób. Dotyczy to zwłaszcza grzybów pleśniowych, które wykazują najsilniejsze właściwości mutagenne (mogą prowadzić do mutacji genetycznych), teratogenne (wzrost ryzyka uszkodzenia płodu) i rakotwórcze. Grzyby, należące do tej grupy, wydzielają w wyniku przemiany materii mykotoksyny, spośród których za najniebezpieczniejsze z nich uznaje się aflatoksyny (zwłaszcza tzw. podtyp B1). Objawy, związane z silną ekspozycją na ich obecność, to między innymi zwiększenie ryzyka zachorowania na raka wątroby, a także uszkodzenia nerek, śledziony i płuc.
Omówiony wyżej wpływ aflatoksyn na organizm ludzki jak najbardziej powinien dać nam do myślenia. W większości przypadków mamy szczęśliwie do czynienia z mniej dotkliwymi skutkami. Tu jednak podkreślamy, że one także będą zagrażały zdrowiu i życiu, zwłaszcza osób zmagających się z chorobami układu nerwowego i oddechowego. Pod względem wywoływanych chorób, mikrotoksyny, wydzielane przez grzyby, możemy podzielić w następujący sposób:
Z kolei do najczęstszych objawów, wywoływanych przez nie w wyniku występowania grzybów w warunkach domowych, zaliczymy:
Problem występowania grzybów w domach nie jest więc kwestią, którą możemy w jakikolwiek sposób ignorować. Ogrom objawów, wiążących się z wysokim ryzykiem powstania ciężkich chorób, wymaga natychmiastowego podjęcia działań. O tym, w jaki sposób skutecznie sobie z nimi poradzić i zapobiegać ich powstawaniu, dowiesz się w dalszej części artykułu. Teraz omówimy ich wpływ na organizmy alergików.
Obecność grzybów będzie szczególnie niebezpieczna dla osób na nie uczulonych. W ich przypadku reakcja alergiczna zachodzi w wyniku nadmiernego wzrostu produkcji przeciwciał IgE, prowadząc do gwałtownego zaostrzenia objawów, głównie ze strony układu oddechowego, takich jak:
Szacuje się, że problem ten dotyka około 2-3% światowej populacji, z czego u większości chorych diagnozuje się uczulenie na grzyby pleśniowe (Cladosporium) i workowce (Alternaria), występujące na martwej materii organicznej. Osoby, zmagające się z tą przypadłością, powinny w warunkach domowych unikać posiadania wykładzin, tapet oraz hodowania roślin doniczkowych, a także nie dopuszczać do nadmiernego wzrostu wilgotności powietrza (powyżej 60%).
W celu rozpoznania alergii na grzyby przeprowadza się testy skórne, w których bada się reakcję organizmu na rozcieńczone wyciągi z najczęściej uczulających gatunków pleśni, nanoszone na drobne nacięcia lub nakłucia, wykonywane na przedramieniu lub plecach. Czasami stosuje się również metodę wykonywania zastrzyków podskórnych. U osób uczulonych powinna nastąpić błyskawiczna reakcja alergiczna w postaci zaczerwienienia z towarzyszącym rumieniem w miejscu podania (reakcja rumieniowo-bąblowa). W przypadku niejednoznacznego wyniku wykonuje się również badanie krwi – głównie testem RAST, czyli radioalergoseparacji – sprawdzając poziom immunoglobuliny, skierowanej przeciw konkretnemu alergenowi.
Niestety, proces odgrzybiania jest czasochłonny i często może wymagać przeprowadzenia remontu. W sytuacji, gdy w wyniku zagrzybienia doszło do oddzielenia się tynku od podłoża, koniecznym okaże się skucie starej warstwy tynku i nałożenie nowej. Należy przy tym pamiętać, by zbić go w promieniu około 1 metra od zagrzybionego miejsca. Następnie powierzchnię ściany powinniśmy dokładnie przemyć przy użyciu szorstkiej szczotki i starannie osuszyć. Kolejnym krokiem będzie pokrycie muru specjalnym preparatem, hamującym rozwój grzybów i ponowne zatynkowanie ściany. W znacznie lepszej sytuacji jesteśmy, gdy grzyb zaatakował jedynie powierzchniowo. Wtedy wystarczy, że dokładnie umyjemy zaatakowany obszar – także szorstką szczotką i wodą – i ewentualnie pomalujemy go na nowo.
Jeśli o domowe sposoby usuwania grzybów ze ścian i podłóg chodzi, warto zastosować ocet. Przydatna może okazać się również domowa chemia – mamy tu na myśli przede wszystkim roztwór przygotowywany poprzez wymieszanie w czterech litrach wody połowy szklanki wybielacza i jednej trzeciej szklanki proszku. Należy przy tym pamiętać o założeniu rękawic ochronnych z uwagi na możliwość podrażnienia skóry. Skuteczną metodą domową walki z grzybami, zalegającymi w fugach i silikonach okazuje się zaś zwykła pasta do zębów i płyn do mycia naczyń.
Na rynku znajdziemy również szeroki asortyment specjalistycznych środków chemicznych, przeznaczonych do odgrzybiania. Metoda ta jest oczywiście często droższa, jednak niesie ze sobą większą skuteczność i mniejsze ryzyko nawrotu problemu. W początkowych stadiach rozwoju grzybni wystarczające okażą się popularne preparaty czyszczące, takie jak Cif. W sytuacji, gdy grzyb wniknął głęboko w podłogę lub ścianę, koniecznym może okazać się zakup profesjonalnych środków, dostępnych w sklepach z chemią. Po raz kolejny uczulamy, by podczas korzystania z nich zadbać o ochronę dłoni. Z uwagi na ich silnie żrący charakter nie będzie przesadą użycie okularów ochronnych.
Z uwagi na to, że grzyb powstaje najczęściej w miejscach szczególnie narażonych na wilgoć, takich jak kuchnie i łazienki, których remont może wyjątkowo uderzyć nas po kieszeni, najlepszym wyjściem będzie zmniejszenie ryzyka jego pojawienia się do całkowitego minimum. Należy więc regularnie wietrzyć pomieszczenia, zadbać o należytą wentylację oraz unikać sytuacji emisji dużej ilości pary wodnej. Warto także zaopatrzyć się w zdobywające coraz wyższą popularność pochłaniacze wilgoci. Najwyższą skutecznością w zapobieganiu powstawania grzybów wykazują się jednak oczyszczacze powietrza, a w szczególności modele wyposażone w funkcję jonizacji.
O ile oczyszczacz powietrza sam w sobie nie jest w stanie usunąć nadmiaru wilgoci z pomieszczenia, tak modele z jonizacją mogą błyskawicznie poradzić sobie z zarodnikami pleśni i grzybów za sprawą emisji jonów dodatnich i ujemnych, które w odpowiednich proporcjach uszkadzają ich ścianę komórkową.
Słowem podsumowania, najlepszym rozwiązaniem w zapobieganiu rozwojowi grzybów i pleśni okaże się zadbanie o odpowiednią wentylację, stosowanie pochłaniaczy wilgotności, gdy to konieczne, oraz zakup skutecznego oczyszczacza, reagującego na możliwie jak najniższe stężenie zarodników w powietrzu. Z racji wbudowanego higrometru, który znajduje się na obowiązkowym wyposażeniu dobrych oczyszczaczy z funkcją jonizacji, będziesz w stanie szybko zareagować, gdy tylko zalecany poziom wilgotności 40-60% zostanie przekroczony. A jeśli zdecydowałeś już, że bez niego nie obejdzie – czym prędzej zachęcamy do dalszej lektury.
Nie mniej istotną kwestią pozostanie klasa zastosowanych w oczyszczaczu filtrów HEPA. Chcąc zabezpieczyć się przed ich zarodnikami w sposób kompleksowy, zalecamy zakup modelu, wyposażonego w filtr o klasie nie niższej niż H13, charakteryzujący się co najmniej 99,97% skutecznością w usuwaniu zanieczyszczeń stałych. W połączeniu ze sprawdzoną jonizacją powietrza stworzymy w ten sposób niemal nieprzekraczalną barierę, gotową poradzić sobie z grzybami nawet w najmniejszych stężeniach.
Przechodząc do sedna, specjalnie dla ciebie wytypowaliśmy cztery oczyszczacze powietrza, wyposażone w funkcję jonizacji, które są w stanie z niemal stuprocentową skutecznością poradzić sobie zarówno z zarodnikami pleśni i grzybów, jak i smogiem, nieprzyjemnymi zapachami oraz innymi zanieczyszczeniami, z którymi mamy do czynienia w warunkach domowych. Tak, byś raz na zawsze mógł zapomnieć o wszystkich przykrych skutkach, związanych z ekspozycją na ich działanie.
Zaczniemy od czegoś przeznaczonego do mniejszych pomieszczeń, czyli propozycji prosto z Korei. Winix Zero Compact to oczyszczacz powietrza do powierzchni do 30 m2, wyposażony w autorską technologię jonizacji PlasmaWave. O wysokiej skuteczności rozwiązań zastosowanych w Zero Compact, najlepiej świadczą certyfikat Fundacji Europejskiego Centrum Badania Alergii ECARF oraz pozytywna rekomendacja Allergy UK.
Winix Zero Compact cechują kompaktowe wymiary, stosunkowo cicha praca od 26 dB oraz niski pobór prądu od 12 W, przekładający się na miesięczne koszty energii w wysokości ok. 12 zł. Wszystko to czyni z niego propozycję idealną dla osób, które chcą w praktyce przetestować skuteczność oczyszczaczy, nie wydając przy tym dużej sumy pieniędzy oraz tych, dla których cenny jest każdy metr kwadratowy wolnej przestrzeni.
Zero Compact wyposażony został w 3-stopniową filtrację 360o, na którą składają się:
Za sprawą okrągłej konstrukcji otrzymujesz pewność, że oczyszczone powietrze dotrze w nawet najtrudniej dostępne zakamarki pomieszczeń. Trwałość zestawu szacowana jest na około 12 miesięcy przy regularnym odkurzaniu jego wierzchniej warstwy. Całość wspiera opatentowana technologia jonizacji PlasmaWave z potwierdzoną laboratoryjnie skutecznością w zakresie neutralizacji bakterii, wirusów, grzybów i pleśni.
Jeśli o funkcjonalność chodzi, do dyspozycji użytkownika pozostają trzy tryby pracy manualnej, tryb nocny oraz automatyczny, dobierający prędkość pracy wentylatora na podstawie inteligentnego czujnika kurzu. Całość wieńczy trójkolorowy wskaźnik jakości powietrza oraz wskaźnik zużycia filtra. Podsumowując – Winix Zero Compact zawiera wszystko, co niezbędne. W dodatku w doskonałej cenie.
Sharp UA-HD50E-L jest z kolei propozycją prosto z Japonii, gotową obsłużyć metraż do 38 m2. Ci, którzy markę znają, wiedzą, czego można się po spodziewać. Dla nowicjuszy powiemy w skrócie – najwyższej jakości. UA-HD50E-L jest modelem wyposażonym w jeden z najwydajniejszych jonizatorów na rynku, który w połączeniu z niezawodnym systemem filtracji przełożył się na uzyskanie pozytywnej rekomendacji PZH oraz przyznanie nagrody złotego godła Konsumencki Lider Jakości 2020.
Zacznijmy jednak od początku. Sharp UA-HD50E-L już na wstępie pochwalimy za cichą pracę od 23 dB i niezwykle niskie zużycie energii od zaledwie 5 W najniższym trybie. Z uwagi na funkcję nawilżania powietrza, model ten oferuje czterostopniowy system filtracji, w skład którego wchodzą warstwy wstępna, HEPA H13, węglowa oraz filtr nawilżacza w formie maty ewaporacyjnej, zdolnej do zatrzymywania osadów i zabezpieczonej przed rozwojem bakterii i grzybów na jej powierzchni.
Co do jonizacji, UA-HD50E-L został wyposażony w generator HIGH DENSITY 7000, emitujący jony dodatnie i ujemne w proporcjach zdrowych i skutecznych w usuwaniu zanieczyszczeń powietrza. Według badań model ten po 49 minutach dezaktywuje 99,9% zarodników pleśni, po raz kolejny dowodząc, że japońska technika nie ma sobie równych.
Kwestię funkcjonalności trudno będzie tu streścić. Sharp UA-HD50E-L oferuje funkcję automatycznego nawilżania powietrza, regulowaną precyzyjnymi czujnikami temperatury i wilgotności, utrzymując ją na poziomie, który nie niesie ze sobą ryzyka powstawania pleśni. Tryb pracy automatycznej sterowany jest zaś precyzyjnymi czujnikami zapachów i pyłów. Użytkownik otrzymuje dodatkowo do dyspozycji 3 tryby pracy manualnej, wygodny panel sterowania ze wskaźnikami braku wody, stanu filtrów i jakości powietrza, tryb auto restartu i możliwość wygodnego transportowania oczyszczacza między pomieszczeniami za pomocą zainstalowanych kółek. I wiele więcej.
Sharp UA-HG40E-L będzie dobrą propozycją dla wszystkich pragnących bezkompromisowych rozwiązań także dla mniejszych powierzchni. Ten model od japońskich inżynierów z powodzeniem odnajdzie się na przestrzeniach do 28 m2, generując przy tym koszty energii na poziomie średnio zaledwie 7 zł miesięcznie. To także zdecydowanie najcichszy model w naszym zestawieniu, generujący w najniższym trybie pracy 19 dB hałasu, czyli mniej niż ludzki szept!
Jeśli o filtrację chodzi, to tu także otrzymujemy 4-stopniowy zestaw, tym razem jednak z filtrem węglowym pokrytym żelem krzemionkowym, neutralizującym tlenki siarki i azotu. UA-HG40E-L otrzymał też tryb Plasmacluster Spot, emitujący punktowo silny strumień jonów, usuwając w efekcie zapachy i zanieczyszczenia nagromadzone w przedmiotach, takich jak pościel, firanki czy odzież. W sytuacji krytycznie złej jakości powietrza możemy skorzystać z trybu Clean Ion Shower, w którym maksymalna dawka jonów emitowana jest przy silnym nawiewie przez 60 minut. Ulepszony przepływ powietrza, wykorzystujący efekt Coandy, neutralizuje zanieczyszczenia nawet na najniższych poziomach pomieszczenia. Nowość stanowi również tryb pollen stworzony z myślą o alergikach, znacznie zwiększający czułość oczyszczacza na pyłki.
Pracą oczyszczacza i nawilżacza sterują czujniki PM2.5, wilgotności, temperatury i światła. Do tego 7-stopniowa skala zanieczyszczeń, wygodny i prosty w obsłudze panel sterowania, dodatkowy tryb nocny i wszystko to, co wprowadzono do poprzedniego opisanego przez nas modelu. Sharp UA-HG40E-L będzie wiernym towarzyszem wszystkich, którzy oczekują jak najwięcej w możliwie jak najlepszej cenie.
Bez owijania w bawełnę – Sharp UA-KIL80E-W to najwyższy model, dostępny w ofercie producenta. I biorąc pod uwagę możliwości, zdecydowanie wart jest każdej wydanej złotówki. Przy przepływie powietrza do 498 m3/h jest w stanie obsłużyć powierzchnię nawet 62 m2, pracując w najniższym trybie z głośnością 21 dB. Poza pozytywną rekomendacją Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH i nagrody Konsumencki Lider Jakości 2020, UA-KIL80E-W został wyróżniony prestiżową nagrodą iF DESIGN AWARD 2021.
O ile podobnie jak u słabszych braci, tu także znajdziemy zestaw czterech filtrów, tak UA-KIL80E-W nie idzie już na żadne kompromisy. Urządzenie otrzymało najwydajniejszy jonizator PCI25000, generujący aż 25 000 jonów/cm3, czyli niemal czterokrotnie więcej niż HD 7000. Do usunięcia pleśni w pomieszczeniu 25 m2 będzie potrzebował zaledwie 14 minut, zostawiając konkurencję daleko w tyle. Analogicznie tryb Plasmacluster Spot jest tu jeszcze silniejszy, podobnie jak Plasmacluster Ion Shower. Za sprawą najlepszej jakości elektroniki, generator jest w stanie pracować nawet 17,5 tysiąca godzin.
Trzy tryby manualne, tryb Pollen, nocny i najwydajniejsza praca na podstawie odczytów z 5 czujników, przekazywanych następnie na wskaźnik stężenia pyłu PM2.5, kurzu i wilgotności oraz 3-stopniowy ogólny miernik czystości powietrza. Na intuicyjnym panelu sterowania możemy zaś zaprogramować Timer, ustawić czułość czujnika PM2.5, a także włączyć blokadę rodzicielską. I na tym nie koniec, jednak nie będziemy się bez końca rozwodzić. Zamiast tego zachęcamy was do zapoznania się z podlinkowaną wyżej kartą produktową UA-KIL80-E, ukazującą wszystkie zalety tego urządzenia bez wątpienia z klasy premium. Oczyszczacza, który zniszczy w zarodku grzyby i pleśń, przyczyniając się jednocześnie do poprawy twojego samopoczucia i zdrowia.
Jeśli w dalszym ciągu nie wiesz, które urządzenie najlepiej sprawdzi się w warunkach twojego domu bądź biura – napisz lub zadzwoń do nas! Specjaliści z LoveAir błyskawicznie pomogą ci dobrać urządzenie, gotowe zapewnić ci najlepszej jakości powietrze i zażegnać problem nawracających problemów z namnażającymi się zarodnikami grzybów.
