Sport to zdrowie! Nie sposób się z tym nie zgodzić, jednak warto mieć na uwadze, że wysokie stężenie zanieczyszczeń w powietrzu sprawia, że czasami lepiej odpuścić sobie trening. Uprawianie sportu na zewnątrz, podczas gdy wszystkie mierniki jakości powietrza mówią o przekroczeniu dopuszczalnych norm o nawet kilkaset procent, jest po prostu nieodpowiedzialne i może nam poważnie zaszkodzić.
Świadomość tego, jak smog wpływa na zdrowie, coraz szybciej rośnie. Nie oznacza to jednak wcale, że umiemy już walczyć z jego poważnymi konsekwencjami czy pojawiły się systemowe rozwiązania, które skutecznie zmniejszałyby jego poziom. Jesienią i zimą dopuszczalne normy w niektórych miejscach są przekroczone nawet kilkaset razy – i nie jest to jednorazowa sytuacja, a raczej sezonowy trend. Warto zdawać sobie sprawę, że w okresie występowania intensywnego smogu sport na zewnątrz jest nie tyle niewskazany, co po prostu niebezpieczny.
Prezentowane już przez nas niejednokrotnie badania zespołu kardiologa dr Jean-Francois Argacha ze Szpitala Uniwersyteckiego w Brukseli dały jednoznaczne wyniki. Ćwiczenia na tzw. świeżym powietrzu (gdy normy zanieczyszczeń są przekroczone) mogą uszkadzać płuca i potencjalnie prowadzić do krytycznej niewydolności serca. Zyskaliśmy pewność, że mikroskopijne cząsteczki powstałe na skutek spalania przenikają do płuc osoby aktywnej fizycznie w nawet 3-krotnie większej ilości niż w przypadku spacerujących, upośledzając pracę naczyń krwionośnych, co może prowadzić do nadciśnienia płucnego i niewydolności serca.
Belgijski zespół przeprowadził zarówno eksperyment laboratoryjny, jak i badania populacyjne. W warunkach kontrolowanych wystawiono 10 ochotników na działanie zwykłego powietrza lub wyziewów z silnika dieslowskiego, w których stężenie niebezpiecznych substancji było 4-krotnie wyższe od dozwolonych norm WHO. Przeprowadzone echo serca ze szczegółową oceną ciśnienia płucnego wykazało, że:
Choć grupa badanych była bardzo mała, naukowcy zdecydowanie przyznają, że z badania można wysnuwać generalne wnioski. Dysponujemy bowiem wystarczającą wiedzą na temat negatywnego wpływu smogu na zdrowie, by mieć pewność, że w sposób wyraźny szkodzi układowi oddechowemu. Co więcej, wysnute wnioski potwierdzają również obserwacje badaczy.
Badania populacyjne objęły bowiem ponad 16 tysięcy obywateli Brukseli. W latach 2009-2013 wykonywano u nich echo serca z oceną ciśnienia krwi w płucach, a następnie skorelowano je z poziomem zanieczyszczenia powietrza (w dniu badania oraz 5 i 10 dni przed). Wykazano w ten sposób, że wystarczy jeden dzień przebywania w bardzo zanieczyszczonym środowisku, aby zaobserwować zmiany w krążeniu płucnym.
Czy w okresie jesienno-zimowym, gdy skale jakości powietrza AQI prezentują wysoki poziom zanieczyszczenia, należy całkiem rezygnować z aktywności fizycznej? Potwierdzamy, że sport to zdrowie – ważne jest jednak to, by podejść do niego z głową. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek dla miłośników ruchu.
Przede wszystkim, gdy zanieczyszczenie jest wysokie – zrezygnuj z aktywności fizycznej. Kiedy jakość powietrza jest dostateczna (wskaźnik przyjmuje kolor pomarańczowy), ogranicz ją do minimum. Staraj się wybierać przestrzeń z dala od domów oraz dymiących kominów i ćwicz w godzinach porannych, w których poziom pyłów jest zwykle mniejszy. Rekomendujemy jednak zdecydowanie się na sport w pomieszczeniach zamkniętych – na siłowni czy w domu, w którym zwłaszcza w tym okresie warto uruchomić oczyszczacz powietrza.
Jak kontrolować poziom zanieczyszczeń w powietrzu?
Jeśli chcesz na bieżąco kontrolować jakość powietrza, możesz zdecydować się także na mierniki jakości powietrza. To specjalne czujniki, które natychmiast poinformują cię o poziomie zanieczyszczeń w domu. Niektóre modele posiadają także czujniki wilgotności, ciśnienia i temperatury powietrza – dają więc bardzo kompleksowe dane. Większość z nich również obsłużysz z poziomu telefonu, ponieważ są wyposażone w moduł Wi-Fi – w aplikacjach najczęściej znajdziesz też dane o aktualnej jakości powietrza w okolicy.
Profesjonalne czujniki jakości powietrza dostarczają precyzyjnych informacji na temat stężenia niebezpiecznych substancji. Najważniejszy dla nas jest poziom pyłów PM2.5 i PM10, które ze względu na swój mikroskopijny rozmiar bez problemu przedostają się do układów oddechowego i krwionośnego. Równie istotne są dane o stężeniu TVOC (lotnych związków organicznych) i CO2, które także negatywnie wpływają na nasze zdrowie i samopoczucie. Mierniki jakości powietrza pomagają w regulowaniu ustawień oczyszczacza i przypominają o konieczności wietrzenia mieszkania.
Rozsądne podejście do sportu w smogu to zabezpieczenie dla twojego zdrowia. W okresach największego zanieczyszczenia najlepiej jest przerzucić się na ćwiczenia w domu – w Internecie nie brakuje dzisiaj filmików instruktażowych od doświadczonych trenerów. Można też skorzystać z siłowni, jeśli to bardziej nam odpowiada. Jest mnóstwo sposobów, jak dbać o kondycję – a do przyjemnego biegania na zewnątrz można wrócić wiosną.
